część I

Oceniają:

Jacek Cieślak („Teatr”, „Rzeczpospolita”)

Tomasz Domagała (domagalasiekultury.pl)

Łukasz Drewniak (teatralny.pl)

Katarzyna Flader-Rzeszowska („Teatr”)

Jacek Kopciński (redaktor naczelny „Teatru”)

Jolanta Kowalska (stała współpracowniczka „Teatru”)

Wiesław Kowalski (redaktor naczelny portalu teatrdlawszystkich.eu)

Aneta Kyzioł („Polityka”)

Jacek Sieradzki (redaktor naczelny „Dialogu”)

Przemysław Skrzydelski (blog recenzencki e-teatr.pl – „Moroz do Skrzydelskiego, Skrzydelski do Moroza”, „Nowy Tygodnik Kulturalny”)

Jacek Wakar (krytyk teatralny, selekcjoner festiwalu Boska Komedia, kurator krakowskiego Uniwersytetu Patrzenia Teatrem)

Kalina Zalewska (stała współpracowniczka „Teatru”)

KATEGORIE

1. Najlepsze przedstawienie

2. Najlepszy teatr

3. Najlepsza nowa polska sztuka (ogłoszona drukiem lub wystawiona)

4. Najlepsza nowa sztuka obcojęzyczna (ogłoszona drukiem lub wystawiona)

5. Najlepsza reżyseria

6. Najlepsza rola kobieca

7. Najlepsza rola męska

8. Najlepsza rola epizodyczna

9. Najlepsza adaptacja teatralna (opracowanie tekstu)

10. Najlepsza scenografia

11. Najlepsza choreografia

12. Najlepsza muzyka

13. Najlepsze przedstawienie telewizyjne i/lub radiowe

14. Najciekawszy debiut

15. Najciekawsza książka o teatrze

16. Rozczarowanie sezonu

17. Skandal sezonu

Najlepsze przedstawienie

JACEK CIEŚLAK Najważniejszy spektakl – co nie znaczy, że idealny – który ogniskował największe polskie problemy, to Dziady Mai Kleczewskiej z T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Podjął on kwestie lekceważenia kobiet, grzechów idealizowanego dotąd Kościoła oraz pychy władzy. Później ujawnił także jej cenzorskie zapędy, bolesne w sferze polityki kadrowej, dotacyjnej i budżetowej.

Warto wspomnieć Ulissesa Mai Kleczewskiej w poznańskim T. Polskim, gdzie reżyserka objęła krytyką także władze naszych metropolii. Generalnie społeczeństwo. To był rok Kleczewskiej.

Bardzo mi się podoba pierwszy akt Imagine Krystiana Lupy T. Powszechnego w Łodzi i T. Powszechnego w Warszawie. A także Dama kameliowa 1948 Jędrzeja Piaskowskiego w Osterwie w Lublinie. I Rewizor Łukasza Kosa w Teatrze IMKA (zgłaszam konflikt interesów).

TOMASZ DOMAGAŁA Śmierć Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, T. Polski w Poznaniu; Dziady, reż. Maja Kleczewska, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Księgi Jakubowe, reż. Ewelina Marciniak, Thalia Theater w Hamburgu.

ŁUKASZ DREWNIAK ROHTKO, reż. Łukasz Twarkowski, T. Kochanowskiego w Opolu/T. Dailes w Rydze; Dziady, reż. Maja Kleczewska, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Śnieg, reż. Bartosz Szydłowski, T. Łaźnia Nowa w Krakowie, T. Śląski w Katowicach, T. Studio w Warszawie, GTS; Ale z naszymi umarłymi, reż. Marcin Liber, T. Żeromskiego w Kielcach; Odlot, reż. Anna Augustynowicz, T. Współczesny w Szczecinie.

KATARZYNA FLADER-RZESZOWSKA Odlot, reż. Anna Augustynowicz, T. Współczesny w Szczecinie; Słabi, reż. Rafał Sabara, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Dziady, reż. Maja Kleczewska T. Słowackiego w Krakowie.

JACEK KOPCIŃSKI Odlot, reż. Anna Augustynowicz, T. Współczesny w Szczecinie; Słabi, reż. Rafał Sabara, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi.

JOLANTA KOWALSKA Dziady Adama Mickiewicza, reż. Maja Kleczewska, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

WIESŁAW KOWALSKI Dziady, reż. Maja Kleczewska, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Imagine, reż. Krystiana Lupa, koprodukcja T. Powszechnego w Łodzi i T. Powszechnego w Warszawie; Śmierć Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, T. Polski w Poznaniu; Odlot, reż. Anna Augustynowicz, T. Współczesny w Szczecinie.

ANETA KYZIOŁ Śmierć Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, T. Polski w Poznaniu; Dziady, reż. Maja Kleczewska, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Odpowiedzialność, reż. Michał Zadara, Centrala i T. Powszechny w Warszawie.

JACEK SIERADZKI Nie umiem wskazać.

PRZEMYSŁAW SKRZYDELSKI Fatalny sezon, w którym wyróżniają się: Los Endemoniados/Biesy, reż. Marcin Wierzchowski, T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu oraz Sztuka intonacji, reż. Anna Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie i Młodzik, reż. Igor Gorzkowski, T. Ochoty w Warszawie.

JACEK WAKAR Ulisses wg Jamesa Joyce’a, reż. Maja Kleczewska, T. Polski w Poznaniu; Dziady wg Adama Mickiewicza, reż. Maja Kleczewska, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Odlot Zenona Fajfera, reż. Anna Augustynowicz, T. Współczesny w Szczecinie.

KALINA ZALEWSKA Sztuka intonacji Tadeusza Słobodzianka, reż. Anna Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie.

Najlepszy teatr

CIEŚLAK T. Polski w Poznaniu. Wskazują na to co najmniej trzy spektakle: Ulisses Mai Kleczewskiej, Śmierć Jana Pawła II Jakuba Skrzywanka, Cudzoziemka Katarzyny Minkowskiej.

DOMAGAŁA T. Polski w Poznaniu.

DREWNIAK Nie wierzę w obiektywizm w tej rubryce. Dlatego samowolnie zmieniam ją na „mój ulubiony teatr” albo „teatr, do którego najczęściej i bez przymusu chodziłem w minionym sezonie”.

1. im. Jana Kochanowskiego w Opolu, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, T. Narodowy w Warszawie.

FLADER-RZESZOWSKA Doceniam działalność T. Polskiego w Poznaniu oraz T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

KOPCIŃSKI W tym roku nie umiem wskazać.

KOWALSKI T. Polski w Poznaniu.

KYZIOŁ T. Polski w Poznaniu, T. Powszechny w Warszawie.

SIERADZKI Dobre sezony miały (z tych, gdzie widziałem po kilka spektakli): T. Ludowy w Krakowie, T. Nowy w Poznaniu, T. im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie.

SKRZYDELSKI Brak lidera; coraz bardziej bez znaczenia w T. Narodowym.

WAKAR T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, świetny sezon miał T. Polski w Poznaniu, wielkie gratulacje dla zespołu aktorskiego T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

ZALEWSKA T. Dramatyczny w Warszawie (Rewizor, reż. Jurij Murawicki, Gogol w poetyce kina Tima Burtona i przeczucie nadciągającej wojny; Sztuka intonacji, reż. Anna Wieczur; dwie realizacje internetowe: Helsinki, reż. Anna Wieczur i Krzew gorejący, reż. Aldona Figura).

Najlepsza nowa polska sztuka

(ogłoszona drukiem lub wystawiona)

CIEŚLAK Helsinki Tadeusza Słobodzianka z jego tomu Kwartety otwockie. Gdy Słobodzianek nie zachwyca się erudycją Stalina, wychodzi ze strefy marmuru i potrafi pisać z dystansem. Oby tak dalej!

DOMAGAŁA Alte Hajm / Stary Dom Michaela Rubenfelda oraz Marcina Wierzchowskiego; Arianie Beniamina Bukowskiego; Sztuka intonacji Tadeusza Słobodzianka.

DREWNIAK Zenon Fajfer, Odlot; Tadeusz Słobodzianek, Kwartety otwockie; Ishbel Szatrawska, Totentanz. Czarna noc, czarna śmierć.

FLADER-RZESZOWSKA Odlot Zenona Fajfera, reż. Anna Augustynowicz, T. Współczesny w Szczecinie; Sztuka intonacji Tadeusza Słobodzianka, reż. Anna Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie. Laureatki konkursu „Dramatopisanie” – Anna Wakulik, Grupa krwi; Ishbel Szatrawska, Wolny strzelec.

KOPCIŃSKI Anna Wakulik, Grupa krwi; Tadeusz Słobodzianek, Kwartety otwockie.

KOWALSKA Dorota Masłowska, Bowie w Warszawie.

KOWALSKI Sztuka intonacji Tadeusza Słobodzianka w reż. Anny Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie; Niepamięć Marka Modzelewskiego, reż. Piotr Ratajczak, T. Jaracza w Łodzi i Garnizon Sztuki w Warszawie; Madagaskar Magdaleny Drab, reż. Małgorzata Dębska, koprodukcja T. Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie i T. Papahema.

KYZIOŁ Jakub Skrzywanek, Paweł Dobrowolski, Śmierć Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, T. Polski w Poznaniu; Odpowiedzialność, scenariusz: Michał Zadara, Małgorzata Andruszkiewicz, Agata Andrzejewska, Zofia Królak, Milena Kuchnia, Aleksandra Łukomska, Aleksandra Majewska, Filip Płuciennik, Barbara Rojek, Julia Rygielska, Maja Sanak, Hanna Stacewicz, Michał Stańczak, Katarzyna Trzeciak wraz z przedstawicielami środowisk: akademickiego, prawniczego oraz teatralnego, reż. Michał Zadara, Centrala i T. Powszechny w Warszawie; Mateusz Lewandowski, Karolina Norkiewicz, Michał Sufin, Jak być Polakiem i niedrogo za to zapłacić, reż. Michał Sufin, Klub Komediowy w Warszawie.

SIERADZKI Magdalena Drab, Madagaskar; Przemysław Pilarski, Dziki wschód; Maria Kwiecień, Koncert; pilgrim/majewski, Pilnie kupię biografię.

SKRZYDELSKI Byk Szczepana Twardocha; Kwartety otwockie Tadeusza Słobodzianka.

WAKAR Alte Hajm / Stary Dom Marcina Wierzchowskiego i Michaela Rubenfelda, reż. Marcin Wierzchowski, T. Nowy w Poznaniu; Odlot Zenona Fajfera w wersji wystawionej przez Annę Augustynowicz w T. Współczesnym w Szczecinie; Kwartety otwockie Tadeusza Słobodzianka; Bowie w Warszawie Doroty Masłowskiej.

ZALEWSKA Sztuka intonacji oraz Powrót Orfeusza Tadeusza Słobodzianka, wystawione jako Sztuka intonacji w reż. Anny Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie.

Najlepsza nowa sztuka obcojęzyczna

(ogłoszona drukiem lub wystawiona)

DOMAGAŁA Brak.

DREWNIAK Dwa verbatimy ex aequo: Głosy nowej Białorusi Andrieja Kuriejczyka, reż. Łukasz Kos, T. Modrzejewskiej w Legnicy; 1.8 M anonimowego dramaturga, reż. Iwan Wyrypajew, Nowy T. w Warszawie.

FLADER-RZESZOWSKA Zwracam uwagę na 1.8 M na podstawie tekstów więźniów politycznych, reż. Iwan Wyrypajew, Nowy T. w Warszawie.

KOPCIŃSKI Iwan Wyrypajew, Badania ściśle tajne, tłum. Michał Rogalski.

KOWALSKA Mehdi Moradpour, wieże milczenia, tłum. Iwona Nowacka („Dialog” nr 2/2022).

KOWALSKI Gdybym cię nie poznał Sergiego Belbela w reż. Jarosława Tumidajskiego, T. Współczesny w Warszawie; To wiem na pewno Andrew Bovella, reż. Iwona Kempa, T. Ateneum w Warszawie; Maria Magda Svenji Violi Bungarten w tłum. Iwony Nowackiej, ADiT; Ptasilot Anah Filou w tłum. Iwony Nowackiej, Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu.

SIERADZKI Andrew Bovell, To wiem na pewno, tłum. Rubi Birden; Lola Blasco, Harmonia ciszy, tłum. Paulina Eryka Masa.

SKRZYDELSKI Nie odnotowałem.

WAKAR To wiem na pewno Andrew Bovella, reż. Iwona Kempa, T. Ateneum w Warszawie; dramaty Mariusa von Mayenburga z tomu Eldorada, wyd. Agencja Dramatu i Teatru ADiT.

ZALEWSKA Iwan Wyrypajew, Badania ściśle tajne, tłum. Michał Rogalski.

Najlepsza reżyseria

CIEŚLAK Maja Kleczewska, Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego, Kraków i Ulisses, T. Polski, Poznań; Jędrzej Piaskowski, Dama kameliowa, T. im. Juliusza Osterwy w Lublinie; pierwszy akt Imagine Krystiana Lupy; Jan Klata, Czego nie widać, T. Wybrzeże w Gdańsku. Zgłaszam konflikt interesów jako selekcjoner festiwalu Polska w IMCE i muszę wspomnieć o Rewizorze Łukasza Kosa w Teatrze IMKA.

DOMAGAŁA Jakub Skrzywanek, Śmierć Jana Pawła II, T. Polski w Poznaniu; Ewelina Marciniak, Księgi Jakubowe, Thalia Theater w Hamburgu; Marcin Wierzchowski, Alte Hajm / Stary Dom, T. Nowy w Poznaniu.

DREWNIAK Łukasz Twarkowski za ROHTKO, T. Kochanowskiego w Opolu/T. Dailes w Rydze; Anna Augustynowicz za Odlot, T. Współczesny w Szczecinie; Piotr Cieplak za Wieczór Trzech Króli albo Co chcecie, T. Narodowy w Warszawie.

FLADER-RZESZOWSKA Anna Augustynowicz, Odlot, T. Współczesny, Szczecin.

KOPCIŃSKI Anna Augustynowicz, Odlot, T. Współczesny, Szczecin; Paweł Passini, Dziady, neTTheatre, Lublin.

KOWALSKA Ewelina Marciniak, Resztki, T. Wybrzeże w Gdańsku; Małgorzata Warsicka, Wiśniowy sad, T. Jaracza w Łodzi.

KOWALSKI Maja Kleczewska, Dziady Adama Mickiewicza w T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Ulisses Jamesa Joyce’a w T. Polskim w Poznaniu; Krystian Lupa, Imagine, T. Powszechny w Łodzi i T. Powszechny w Warszawie; Jakub Skrzywanek, Śmierć Jana Pawła II w T. Polskim w Poznaniu; Jurij Murawicki, Rewizor Mikołaja Gogola w T. Dramatycznym w Warszawie.

KYZIOŁ Jakub Skrzywanek, Śmierć Jana Pawła II, T. Polski w Poznaniu; Katarzyna Minkowska, Cudzoziemka, T. Polski w Poznaniu.

SIERADZKI Anna Augustynowicz, Odlot, T. Współczesny, Szczecin; Małgorzata Bogajewska, Wujaszek Wania, T. Ludowy, Kraków i inne prace w tym sezonie; Piotr Ratajczak, Debil, T. im. Juliusza Słowackiego, Kraków; Marcin Wierzchowski, Alte Hajm / Stary Dom, T. Nowy, Poznań.

SKRZYDELSKI Marcin Wierzchowski, Los Endemoniados/Biesy, T. Kochanowskiego w Opolu.

WAKAR Maja Kleczewska, Ulisses, T. Polski w Poznaniu i Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Anna Augustynowicz, Odlot, T. Współczesny, Szczecin; Jan Klata, Czego nie widać Michaela Frayna, T. Wybrzeże w Gdańsku; Bartosz Szydłowski, Śnieg wg Orhana Pamuka, T. Łaźnia Nowa w Krakowie, T. Studio w Warszawie, T. Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach, GTS.

ZALEWSKA Krystian Lupa, Austerlitz wg powieści W.G. Sebalda, Państwowy T. Młodzieżowy w Wilnie, pokaz na festiwalu „Dialog” we Wrocławiu oraz Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi; Anna Wieczur, Sztuka intonacji, T. Dramatyczny w Warszawie.

Najlepsza rola kobieca

CIEŚLAK Dominika Bednarczyk. Pierwsza Konrad-kobieta w historii uwolniła (w nawiązaniu do Janiny Ochojskiej) historyczną rolę z męskiej megalomanii i pychy. Ten Konrad cierpi z konkretnego powodu.

DOMAGAŁA Dominika Bednarczyk, Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Ewa Audykowska, Wiśniowy sad, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Milena Gauer, Czas porzucenia, T. im. Stefana Jaracza w Olsztynie; Annemarie Brüntjen, Dziewica Orleańska, T. Narodowy w Mannheim.

DREWNIAK Dominika Bednarczyk – Konrada w Dziadach Mai Kleczewskiej; Danuta Stenka – Elżbieta w Marii Stuart Grzegorza Wiśniewskiego; Katarzyna Herman – Monika Borowska w Badaniach ściśle tajnych Norberta Rakowskiego.

FLADER-RZESZOWSKA Dominika Bednarczyk jako Konrad w Dziadach w reż. Mai Kleczewskiej, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Elżbieta Zajko jako Anina w Słabych Magdaleny Drab, reż. Rafał Sabara, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Karolina Adamczyk jako Karin w Twarzą w twarz, reż. Maja Kleczewska, T. Powszechny w Warszawie i T. Polski w Bydgoszczy.

KOPCIŃSKI Elżbieta Zajko jako Anina w spektaklu Słabi, reż. Rafał Sabara, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Dominika Bednarczyk jako Konrad w Dziadach, reż. Maja Kleczewska, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

KOWALSKA Alona Szostak (Róża Żabczyńska) w Cudzoziemce wg Marii Kuncewiczowej, reż. Katarzyna Minkowska, T. Polski w Poznaniu; Dorota Kolak (Róża) w Resztkach Jarosława Murawskiego, reż. Ewelina Marciniak, T. Wybrzeże w Gdańsku; Wiktoria Gorodecka (Maria Stuart) i Danuta Stenka (Elżbieta, królowa Anglii) w Marii Stuart Friedricha Schillera, reż. Grzegorz Wiśniewski, T. Narodowy w Warszawie.

KOWALSKI Maja Pankiewicz jako Regina w Bowiem w Warszawie, reż. Marcin Liber, T. Studio w Warszawie; Dominika Bednarczyk jako Konrad w Dziadach, reż. Maja Kleczewska, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Agata Kulesza jako Anna w To wiem na pewno, reż. Iwona Kempa, T. Ateneum w Warszawie; Marta Zięba jako Funda w Śniegu, reż. Bartosz Szydłowski, koprodukcja T. Łaźnia Nowa, T. Studio, GTS, T. Śląskiego, jako Maria w Bowiem w Warszawie, reż. Marcin Liber, T. Studio, i jako Antonina i Patti Smith w Imagine, reż. Krystian Lupa, T. Powszechny w Warszawie i T. Powszechny w Łodzi.

KYZIOŁ Dominika Bednarczyk w Dziadach, reż. Maja Kleczewska, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Natalia Kujawa i Sylwia Achu w Piplai, reż. Joanna Drozda, T. Syrena w Warszawie; Marta Zięba w Imagine, reż. Krystian Lupa, T. Powszechny w Warszawie i T. Powszechny w Łodzi, w Bowiem w Warszawie, reż. Marcin Liber, T. Studio w Warszawie, a także w Śmierci i umieraniu, reż. Grzegorz Laszuk, Komuna Warszawa.

SIERADZKI Karolina Adamczyk, Twarzą w twarz, T. Powszechny, Warszawa i T. Polski, Bydgoszcz; Dominika Bednarczyk, Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego, Kraków; Maja Pankiewicz i Katarzyna Tlałka, Bezmatek, T. Ludowy, Kraków; Elżbieta Zajko, Słabi, T. im. Stefana Jaracza, Łódź.

SKRZYDELSKI Wszystkie aktorki w Los Endemoniados/Biesy, T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

WAKAR Dominika Bednarczyk (Konrad) w Dziadach w T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Agata Kulesza (Anna) w To wiem na pewno w T. Ateneum w Warszawie; Magdalena Gorzelańczyk (Brooke Ashton) w Czego nie widać w T. Wybrzeże w Gdańsku.

ZALEWSKA Danuta Stenka, Krawiec Mrożka w reż. Marka Bukowieckiego, Teatr Telewizji; Wiktoria Gorodecka, Polowanie na karaluchy Janusza Głowackiego w reż. Michała Szcześniaka, Teatr Telewizji; Dominika Bednarczyk, Dziady w reż. Mai Kleczewskiej, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

Najlepsza rola męska

CIEŚLAK Łukasz Kos jako Chlestakow i Tomasz Karolak jako Horodniczy w Rewizorze w Teatrze IMKA (zgłaszam konflikt interesów).

DOMAGAŁA Andrzej Kłak, Grzegorz Artman, Imagine, T. Powszechny w Warszawie i T. Powszechny w Łodzi; Michał Kaleta, Śmierć Jana Pawła II, T. Polski w Poznaniu; Marcin Hycnar, Amadeusz, T. Dramatyczny w Warszawie; Robert Talarczyk, Byk, T. Studio.

DREWNIAK Michał Kaleta – Jan Paweł II w Śmierci Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, T. Polski w Poznaniu; Jan Peszek – Minetti w Minettim w reż. Andrzeja Domalika w T. Polonia i Senator w Dziadach Mai Kleczewskiej w T. im. Juliusza Słowackiego; Jan Englert – Baron Münchhausen w Baronie Münchhausenie w reż. Macieja Wojtyszki w T. Narodowym w Warszawie; Jerzy Radziwiłowicz – Malvolio w Wieczorze Trzech Króli albo Co chcecie w reż. Piotra Cieplaka w T. Narodowym.

FLADER-RZESZOWSKA Łukasz Lewandowski jako Jerzy Grotowski, Sztuka intonacji w reż. Anny Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie; Michał Kaleta jako Jan Paweł II, Śmierć Jana Pawła II w reż. Jakuba Skrzywanka, T. Polski w Poznaniu.

KOPCIŃSKI Łukasz Lewandowski jako Jerzy Grotowski w Sztuce intonacji, reż. Anna Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie.

KOWALSKA Henryk Niebudek (Horodniczy) w Rewizorze, reż. Jurij Murawicki, T. Dramatyczny w Warszawie.

KOWALSKI Adam Biedrzycki jako Sganarel, Don Juan Moliera w reż. Piotra Kurzawy, T. Polski w Warszawie; Adam Ferency jako Mistrz i Łukasz Lewandowski jako Grotowski, Sztuka intonacji w reż. Anny Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie; Michał Kaleta jako Jan Paweł II, Śmierć Jana Pawła II w reż. Jakuba Skrzywanka, T. Polski w Poznaniu; Szymon Kuśmider jako Fortunato i Krzysztof Kwiatkowski jako Koadiutor, Awantura w Chioggi Carla Goldoniego w reż. Edwarda Wojtaszka, T. Polski w Warszawie.

KYZIOŁ Michał Kaleta, Śmierć Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, T. Polski w Poznaniu; Andrzej Kłak, Imagine, reż. Krystian Lupa, T. Powszechny w Warszawie i T. Powszechny w Łodzi; Artur Święs i Daniel Dobosz, Śnieg, reż. Bartosz Szydłowski, T. Łaźnia Nowa w Krakowie, T. Studio w Warszawie, T. Śląski w Katowicach i GTS.

SIERADZKI Adam Ferency i Łukasz Lewandowski, Sztuka intonacji, T. Dramatyczny, Warszawa; Robert Talarczyk, Byk, T. Studio, Warszawa.

SKRZYDELSKI Adam Ferency jako Mistrz w Sztuce intonacji, reż. Anna Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie; Szymon Kuśmider jako Łopachin w Wiśniowym sadzie, reż. Krystyna Janda, T. Polski w Warszawie; Henryk Niebudek jako Horodniczy w Rewizorze, reż. Jurij Murawicki, T. Dramatyczny w Warszawie; Krzysztof Kwiatkowski w roli tytułowej w Don Juanie, reż. Piotr Kurzawa, T. Polski w Warszawie; Bartosz Opania jako Wald w Judaszu, reż. Adam Sajnuk, T. WARSawy; wszyscy aktorzy w Los Endemoniados/Biesy, T. Kochanowskiego w Opolu.

WAKAR Michał Kaleta (Jan Paweł II) w Śmierci Jana Pawła II w reż. Jakuba Skrzywanka w T. Polskim w Poznaniu, role w Ulissesie w T. Polskim w Poznaniu; Jan Peszek (Senator) w Dziadach w T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Michał Sikorski (Stefan Dedalus) w Ulissesie w T. Polskim w Poznaniu; Przemysław Bluszcz (Janek) w To wiem na pewno w T. Ateneum w Warszawie; Mariusz Ostrowski (Krzysztof Krawczyk) w Chciałem być Michała Siegoczyńskiego w reż. autora w T. Powszechnym w Łodzi.

ZALEWSKA Marcin Hycnar jako Mozart, Amadeusz Petera Schaffera w reż. Anny Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie; Adam Ferency jako Jurij, Łukasz Lewandowski jako Jerzy, Modest Ruciński jako Tadeusz i Sławomir Grzymkowski jako Ludwik, Sztuka intonacji w reż. Anny Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie.

Najlepsza rola epizodyczna

CIEŚLAK Nie wiem, czy to epizody, ale warto wspomnieć Martę Ziębę i Juliusza Chrząstowskiego w Śniegu Bartosza Szydłowskiego. Z epizodów zbudowana jest kreacja zbiorowa Imagine Krystiana Lupy. A więc: Karolina Adamczyk, Grzegorz Artman, Michał Czachor, Anna Ilczuk, Andrzej Kłak, Michał Lacheta, Mateusz Łasowski, Karina Seweryn, Piotr Skiba, Ewa Skibińska, Julian Świeżewski, Marta Zięba.

DOMAGAŁA Michał Kaleta, Cudzoziemka, T. Polski w Poznaniu; Bartosz Gelner, Mieszkanie na Uranie, Nowy T. w Warszawie; Marta Gzowska-Sawicka, Faraon, T. Polski w Bielsku-Białej; Daniel Dobosz, Śnieg, T. Łaźnia Nowa w Krakowie; Katarzyna Brzoska, Odys i świnie, T. Śląski w Katowicach.

DREWNIAK Duet Daniel Dobosz i Artur Święs w Śniegu w reż. Bartosza Szydłowskiego z Łaźni Nowej; Andrzej Jakubczyk i Katarzyna Osipuk w spektaklu ROHTKO w reż. Łukasza Twarkowskiego; Joanna Kwiatkowska-Zduń – Maria w Wieczorze Trzech Króli albo Co chcecie w reż. Piotra Cieplaka; Radomir Rospondek w Biesach/Los Endemoniados w reż. Marcina Wierzchowskiego; Michał Lacheta w Imagine w reż. Krystiana Lupy.

FLADER-RZESZOWSKA Małgorzata Witkowska w Twarzą w twarz, reż. Maja Kleczewska, T. Powszechny w Warszawie i T. Polski w Bydgoszczy; Jerzy Radziwiłowicz jako Malvolio w Wieczorze Trzech Króli albo Co chcecie, reż. Piotr Cieplak, T. Narodowy w Warszawie.

KOPCIŃSKI Joanna Kwiatkowska-Zduń jako Maria i Jerzy Radziwiłowicz jako Malvolio w Wieczorze Trzech Króli albo Co chcecie, reż. Piotr Cieplak, T. Narodowy w Warszawie.

KOWALSKA W tym wypadku raczej drugoplanowa: Urszula Gryczewska (Charlotta) w Wiśniowym sadzie Antoniego Czechowa, reż. Małgorzata Warsicka, T. Jaracza w Łodzi.

KOWALSKI Andrzej Szeremeta jako Gustaw, Bowie w Warszawie, reż. Marcin Liber, T. Studio w Warszawie; Jan Peszek jako Nowosilcow i Marcin Kalisz jako ks. Piotr, Dziady w reż. Mai Kleczewskiej, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Michał Kaleta jako Doran i Idiota, Ulisses w reż. Mai Kleczewskiej, T. Polski w Poznaniu.

KYZIOŁ Grzegorz Falkowski, Opowieści niemoralne, reż. Jakub Skrzywanek, T. Powszechny w Warszawie; Bartosz Gelner, Mieszkanie na Uranie, reż. Michał Borczuch, Nowy T. w Warszawie; Jacek Mąka, Ale z naszymi umarłymi, reż. Marcin Liber, T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach.

SIERADZKI Duet: Sara Celler-Jezierska i Krzysztof Zarzecki, Przemiany, T. Studio, Warszawa i T. Polski, Bydgoszcz.

SKRZYDELSKI Modest Ruciński jako Tadeusz Kantor w Sztuce intonacji, reż. Anna Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie.

WAKAR Lidia Bogaczówna w Dziadach w T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Daniel Dobosz w Śniegu w T. Łaźnia Nowa w Krakowie, T. Studio w Warszawie, T. Śląskim w Katowicach, GTS; Paulina Gałązka (Pola) w To wiem na pewno w T. Ateneum w Warszawie.

ZALEWSKA Anna Moskal jako Asystentka Jurija, Sztuka intonacji w reż. Anny Wieczur, T. Dramatyczny w Warszawie.

Najlepsza adaptacja teatralna (opracowanie tekstu)

CIEŚLAK Dziady w ujęciu Łukasza Chotkowskiego oraz Ulisses w adaptacji Damiana Josefa Necia.

DOMAGAŁA Łukasz Chotkowski, Maja Kleczewska, Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Michał Siegoczyński, Noce i dnie, T. im. Wilama Horzycy w Toruniu; Jarosław Murawski, Księgi Jakubowe, Thalia Theater w Hamburgu.

DREWNIAK Łukasz Kos za Fanny i Aleksander Ingmara Bergmana w T. Modrzejewskiej w Legnicy (wiem, że to poprzedni sezon, ale jak dotąd nikt tej pracy nie przeskoczył, więc zostawiamy lidera stawki bez zmian).

FLADER-RZESZOWSKA Katarzyna Minkowska, Tomasz Walesiak, Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej, reż. Katarzyna Minkowska, T. Polski w Poznaniu.

KOPCIŃSKI Mateusz Pakuła, Śnieg Orhana Pamuka, reż. Bartosz Szydłowski.

KOWALSKA Katarzyna Minkowska, Tomasz Walesiak, Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej, reż. Katarzyna Minkowska, T. Polski w Poznaniu; Mateusz Pakuła, Śnieg Orhana Pamuka, reż. Bartosz Szydłowski, T. Łaźnia Nowa, GTS, T. Studio, T. Śląski.

KOWALSKI Paweł Dobrowolski, Śmierć Jana Pawła II w reż. Jakuba Skrzywanka, T. Polski w Poznaniu; Wojciech Ziemilski, Wojciech Pustoła, Oda do radości w reż. Wojciecha Ziemilskiego, T. Studio w Warszawie; Tomasz Walesiak, Katarzyna Minkowska, Cudzoziemka w reż. Katarzyny Minkowskiej, T. Polski w Poznaniu.

KYZIOŁ Ulisses Jamesa Joyce’a w tłum. Macieja Świerkockiego, dramaturgia Damian Josef Neć, reż. Maja Kleczewska, T. Polski w Poznaniu; Tomasz Walesiak, Katarzyna Minkowska, Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej, reż. Katarzyna Minkowska, T. Polski w Poznaniu.

SIERADZKI Mateusz Pakuła, Śnieg Orhana Pamuka, T. Łaźnia Nowa, GTS, T. Studio, T. Śląski; Jarosław Murawski, Resztki wg Stramera Mikołaja Łozińskiego, T. Wybrzeże, Gdańsk; Dorota Abbe i Piotr B. Dąbrowski, Tutaj, czyli gdzie? Rzecz o (nie)pamięci wg Rejwachu Mikołaja Grynberga, Fundacja Na Marginesie, Poznań.

SKRZYDELSKI Igor Gorzkowski, Młodzik wg Fiodora Dostojewskiego, T. Ochoty w Warszawie.

WAKAR Damian Josef Neć, Ulisses w T. Polskim w Poznaniu.

ZALEWSKA Krystian Lupa, adaptacja powieści W.G. Sebalda Austerlitz; Anna Wieczur, Sztuka intonacji – umiejętne połączenie dwóch sztuk w jednym spektaklu.

Najlepsza scenografia

CIEŚLAK Katarzyna Borkowska, Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego, Kraków. A także komiksowy Łukasz Błażejewski w Lalce Radosława Rychcika, T. im. Aleksandra Fredry, Gniezno.

DOMAGAŁA Scenografia: Dorota Nawrot, Mieszkanie na Uranie, Nowy T. w Warszawie; Katarzyna Borkowska, Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Mirek Kaczmarek, Księgi Jakubowe, Thalia Theater w Hamburgu; Agata Skwarczyńska, Śmierć Jana Pawła II, T. Polski w Poznaniu. Światło: Max Bäßler, Księgi Jakubowe, Thalia Theater; Jędrzej Jęcikowski, Faraon, T. Polski w Bielsku-Białej. Kostiumy: Julia Kornacka, Księgi Jakubowe, Thalia Theater; Konrad Parol, Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego.

DREWNIAK Fabien Lédé, ROHTKO w reż. Łukasza Twarkowskiego; Katarzyna Borkowska, Dziady w reż. Mai Kleczewskiej; Marek Braun, Odlot w reż. Anny Augustynowicz.

FLADER-RZESZOWSKA Agata Skwarczyńska, Śmierć Jana Pawła II w reż. Jakuba Skrzywanka, T. Polski, Poznań; Beata Nyczaj, Słabi, T. im. Stefana Jaracza, Łódź; Katarzyna Borkowska, Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego, Kraków.

KOPCIŃSKI Aleksandra Konarska, Dziady, reż. Paweł Passini, neTTheatre, Lublin.

KOWALSKA Dorota Nawrot, Mieszkanie na Uranie wg Paula B. Preciada, reż. Michał Borczuch, Nowy T. w Warszawie; Małgorzata Szydłowska, Śnieg, reż. Bartosz Szydłowski, T. Łaźnia Nowa, GTS, T. Studio, T. Śląski.

KOWALSKI Agata Skwarczyńska, Śmierć Jana Pawła II w reż. Jakuba Skrzywanka, T. Polski w Poznaniu; Galya Solodovnikova, Rewizor Mikołaja Gogola w reż. Jurija Murawickiego, T. Dramatyczny w Warszawie; Katarzyna Borkowska, Dziady w reż. Mai Kleczewskiej, T. Słowackiego w Krakowie; Mirek Kaczmarek, Rzeźnia numer pięć w reż. Marcina Libera, Wrocławski T. Współczesny.

KYZIOŁ Agata Skwarczyńska, Śmierć Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, T. Polski w Poznaniu; Arek Ślesiński, Nieczułość, reż. Lena Frankiewicz, T. Wybrzeże w Gdańsku; scenografia Magdalena Łazarczyk, kostiumy i lalki Wisła Nicieja, Królestwa, reż. Justyna Sobczyk, T. Guliwer w Warszawie i Teatr 21.

SIERADZKI Marcin Chlanda, Debil, T. im. Juliusza Słowackiego, Kraków, Wiśniowy sad, T. im. Stefana Jaracza, Łódź; Beata Nyczaj, Słabi, T. im. Stefana Jaracza, Łódź.

SKRZYDELSKI Pomimo nieudanego przedsięwzięcia jako całości doceniam pracę Katarzyny Borkowskiej przy Dziadach w reż. Mai Kleczewskiej, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

WAKAR Małgorzata Szydłowska, Śnieg.

ZALEWSKA Krystian Lupa, Austerlitz wg powieści W.G. Sebalda, Państwowy T. Młodzieżowy w Wilnie, pokaz na festiwalu „Dialog” we Wrocławiu oraz Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi, Imagine, T. Powszechny w Warszawie, T. Powszechny w Łodzi; Marcel Sławiński, Byk Szczepana Twardocha w wykonaniu Roberta Talarczyka.

Najlepsza choreografia

CIEŚLAK Kaya Kołodziejczyk, Dziady, T. im. Juliusza Słowackiego, Kraków.

DOMAGAŁA Yoshiko Waki, Romeo i Julia, Polski T. Tańca; Agnieszka Kryst, Śmierć Jana Pawła II, T. Polski w Poznaniu; Dominika Knapik, Księgi Jakubowe, Thalia Theater w Hamburgu.

DREWNIAK Hashimotowiksa, Ale z naszymi umarłymi w reż. Marcina Libera.

FLADER-RZESZOWSKA Janusz Orlik, Badania ściśle tajne, reż. Norbert Rakowski, T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

KOPCIŃSKI Iwona Pasińska, Kurka Wodna albo urojenie, reż. Igor Gorzkowski, Polski T. Tańca w Poznaniu.

KOWALSKI Kaya Kołodziejczyk, Ulisses Jamesa Joyce’a w reż. Mai Kleczewskiej, T. Polski w Poznaniu i Dziady Adama Mickiewicza w reż. Mai Kleczewskiej, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Agnieszka Kryst, Śmierć Jana Pawła II w reż. Jakuba Skrzywanka, T. Polski w Poznaniu; Krzysztof Pastor, Dracula w reż. Krzysztofa Pastora, Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie.

KYZIOŁ Agnieszka Kryst, Śmierć Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, T. Polski w Poznaniu; Marta Ziółek (choreografia, koncepcja i performans), Larva, Komuna Warszawa.

SIERADZKI Ewelina Adamska-Porczyk, Kombinat, T. Muzyczny, Poznań; Aneta Jankowska, Lalka, T. Współczesny, Szczecin, Alte Hajm / Stary Dom, T. Nowy, Poznań.

SKRZYDELSKI Bardzo trudno wskazać.

WAKAR Kaya Kołodziejczyk, Ulisses w T. Polskim w Poznaniu.

ZALEWSKA Piotr Mateusz Wach, Inni ludzie Doroty Masłowskiej w reż. Macieja Gorczyńskiego, T. Barakah w Krakowie (premiera z poprzedniego, pandemicznego sezonu, którą może nie wszyscy widzieli).

Najlepsza muzyka

CIEŚLAK Reżyseria i opracowanie muzyczne Rafała Sabary w Słabych w T. im. Stefana Jaracza w Łodzi.

DOMAGAŁA Karol Nepelski, Faraon, T. Polski w Bielsku-Białej, Wiśniowy sad, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Wojciech Frycz, Cudzoziemka, T. Polski w Poznaniu; Kamil Pater, Noce i dnie, T. im. Wilama Horzycy w Toruniu.

DREWNIAK Nagrobki, Ale z naszymi umarłymi w reż. Marcina Libera.

FLADER-RZESZOWSKA Maria Pomianowska, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, T. Osterwy w Lublinie; Jan Duszyński, Wieczór Trzech Króli albo Co chcecie, T. Narodowy w Warszawie.

KOPCIŃSKI Jan Duszyński, Wieczór Trzech Króli albo Co chcecie, T. Narodowy w Warszawie.

KOWALSKA Jan Duszyński, Wieczór Trzech Króli albo Co chcecie, William Szekspir, reż. Piotr Cieplak, T. Narodowy w Warszawie.

KOWALSKI Cezary Duchnowski, Ulisses Jamesa Joyce’a w reż. Mai Kleczewskiej, T. Polski w Poznaniu i Dziady Adama Mickiewicza w reż. Mai Kleczewskiej, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Olga Lisiecka, Bliżej chmur. Zaraz spadam w reż. Ewy Konstancji Bułhak, T. Collegium Nobilium w Warszawie; Jan Duszyński, Wieczór Trzech Króli albo Co chcecie Williama Szekspira w reż. Piotra Cieplaka, T. Narodowy w Warszawie.

KYZIOŁ Karol Nepelski, Śmierć Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, T. Polski w Poznaniu; Cezary Duchnowski, Ulisses, reż. Maja Kleczewska, T. Polski w Poznaniu; Karolina Kędziora vel Wyrodna, Orlando. Biografie, reż. Agnieszka Błońska, T. Powszechny w Warszawie.

SIERADZKI Adam Witkowski, Bezmatek, T. Ludowy, Kraków; Maria Pomianowska, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, T. im. Juliusza Osterwy, Lublin; zespół Nagrobki, Krótka rozmowa ze Śmiercią, T. im. Aleksandra Fredry, Gniezno; Wacław Zimpel, Resztki, T. Wybrzeże, Gdańsk.

SKRZYDELSKI Karol Nepelski, Krum, reż. Małgorzata Warsicka, T. Polski w Bielsku-Białej.

WAKAR Cezary Duchnowski, Ulisses w T. Polskim w Poznaniu.

ZALEWSKA Piotr Korzeniak oraz zespół Cukry w składzie: Karolina Głogowska, Lena Witkowska, Agnieszka Kocińska, Inni ludzie Doroty Masłowskiej w reż. Macieja Gorczyńskiego, T. Barakah w Krakowie (premiera z poprzedniego, pandemicznego sezonu, którą może nie wszyscy widzieli).

Najlepsze przedstawienie telewizyjne i/lub radiowe

DOMAGAŁA Trzy siostry w reż. Radu Afrima z Teatrul Național „I.L. Caragiale” Bucureşti (TV), Kto zabił mojego ojca w reż. Ivo van Hove’a z Internationaal Theater Amsterdam.

DREWNIAK Bojkotuję media reżimowe. Żeby nie było pusto w tej rubryce, mogę wpisać trzeci sezon Sukcesji.

FLADER-RZESZOWSKA Edyp w Kolonos w adaptacji i reż. Mariusza Malca, w roli Edypa u kresu życia Jerzy Trela (PR).

KOPCIŃSKI Badania ściśle tajne, reż. Iwan Wyrypajew, Teatr Telewizji; Krakus Cypriana Kamila Norwida, reż. Dariusz Błaszczyk, Program 2 Polskiego Radia.

KOWALSKI Matka odchodzi na podstawie tekstu Tadeusza Różewicza w reż. Przemysława Stippy.

KYZIOŁ Słuchowiska Radia Kapitał i Staromiejskiego Domu Kultury z cyklu „Radio – Teatr 2022”: Pryzmat, reż. Grzegorz Jaremko, Mowa nienawiści, reż. Marcin Liber, Wyjścia, reż. Katarzyna Minkowska.

SKRZYDELSKI Słabiuteńki poziom Teatru Telewizji, zatem trudno wybrać. Realizacje radiowe – bez zachwytów.

WAKAR Nie śledzę.

ZALEWSKA Polowanie na karaluchy Janusza Głowackiego w reż. Michała Szcześniaka, Teatr Telewizji – tekst z lat osiemdziesiątych z sukcesem przeniesiony w nasze czasy.

Najciekawszy debiut

CIEŚLAK Odlot Zenona Fajfera, autora poematu, z którego świetny spektakl zrobiła Anna Augustynowicz.

DOMAGAŁA Ewa Galica, A ja żyję bardzo, Fundacja Pod Sukniami; Emilia Walus, Don Juan, T. Nowy w Łodzi; Julia Gadzina, Czas porzucenia, T. im. Stefana Jaracza w Olsztynie.

DREWNIAK Jędrzej Wielecki za reżyserię Instytutu Jakuba Żulczyka w T. Kochanowskiego w Opolu.

FLADER-RZESZOWSKA Wśród debiutów reżyserskich wskazuję na Olgę Ciężkowską i Wojtka Rodaka.

KOPCIŃSKI Wojtek Rodak, reżyser Toma na wsi w TR Warszawa.

KOWALSKA Spektakl dyplomowy studentów Wydziału Lalkarskiego AST we Wrocławiu – Złe zabawy Maliny Prześlugi, reż. Duda Paiva. To brawurowy pokaz gry zespołowej, świetnej techniki i sprawnego rzemiosła, słowem – kreacja zbiorowa, na której wspiera się oryginalna forma przedstawienia. Na wyróżnienie zasługuje cały szesnastoosobowy zespół młodych lalkarzy.

KOWALSKI Laureaci trzeciej edycji aktorskiej konkursu „Polowanie na motyle”: Paweł Janyst, Malwina Laska, Irmina Liszkowska, Krzysztof Oleksyn, Michał Pawlik, Tramwaj zwany pożądaniem Tennessee Williamsa w reż. Małgorzaty Bogajewskiej i Młodzik Fiodora Dostojewskiego w reż. Igora Gorzkowskiego, T. Ochoty w Warszawie.

KYZIOŁ Marta Stańczyk, Królestwa, reż. Justyna Sobczyk, T. Guliwer w Warszawie i Teatr 21; Andrzej Szwan/Lulla la Polaca, Orlando. Biografie, reż. Agnieszka Błońska, T. Powszechny w Warszawie; Elżbieta Korolczuk, Radio Mariia, reż. Roza Sarkisian, T. Powszechny w Warszawie.

SIERADZKI Olga Ciężkowska – reżyserka spektaklu Wszyscy jesteśmy dziwni, T. Nowy, Łódź; Julia Szczepańska jako Barbara w Nocach i dniach, T. im. Wilama Horzycy, Toruń.

SKRZYDELSKI Bardzo trudno wskazać.

WAKAR Reżyserski – Jędrzej Wielecki, Instytut wg Jakuba Żulczyka w T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu; aktorski – Paweł Gasztold-Wierzbicki (Marek) w To wiem na pewno w T. Ateneum w Warszawie.

ZALEWSKA Bartłomiej Kotschedoff jako Maurycy, wredny tak, jak to tylko możliwe, zdecydowanie odsuwający w cień Chopina, i Piotr Witkowski jako Clésinger, również nieprzebierający w środkach, Lato w Nohant Iwaszkiewicza w reż. Kingi Dębskiej (debiuty w Teatrze Telewizji).

Najciekawsza książka o teatrze

CIEŚLAK Dejmek Magdaleny Raszewskiej, choć zabrakło mi rozdziału o Dziadach.

DOMAGAŁA Zbigniew Majchrowski, Krypta Gustawa, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2021; Magdalena Raszewska, Dejmek, Teatr Narodowy, Warszawa 2021.

DREWNIAK Magdalena Raszewska, Dejmek, Teatr Narodowy, Warszawa 2021.

FLADER-RZESZOWSKA Magdalena Raszewska, Dejmek, Teatr Narodowy, Warszawa 2021; Zbigniew Majchrowski, Krypta Gustawa, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2021.

KOPCIŃSKI Magdalena Raszewska, Dejmek, Teatr Narodowy, Warszawa 2021; Zbigniew Majchrowski, Krypta Gustawa, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2021.

KOWALSKA Magdalena Raszewska, Dejmek, Teatr Narodowy, Warszawa 2021.

KOWALSKI Dejmek Magdaleny Raszewskiej, Teatr Narodowy, Warszawa 2021; Janusz Warmiński i jego Teatr Ateneum Anety Kielak-Dudzik, Teatr Ateneum, Warszawa 2022; Pierwsze życie Marka Kondrata Jacka Wakara, Wydawnictwo Czerwone i Czarne, Warszawa 2021.

KYZIOŁ Magdalena Raszewska, Dejmek, Teatr Narodowy, Warszawa 2021.

SIERADZKI Tadeusz Słobodzianek, Kwartety otwockie, Żywosłowie, Kraków 2021; Magdalena Raszewska, Dejmek, Teatr Narodowy, Warszawa 2021.

SKRZYDELSKI Dejmek Magdaleny Raszewskiej, Teatr Narodowy, Warszawa 2021.

WAKAR Dejmek Magdaleny Raszewskiej, Teatr Narodowy, Warszawa 2021; Życie niedokończone Lecha Raczaka i Jacka Głomba, Żywosłowie, Kraków 2022.

ZALEWSKA Dejmek Magdaleny Raszewskiej, Teatr Narodowy, Warszawa 2021; Krypta Gustawa Zbigniewa Majchrowskiego, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2021; Kwartety otwockie Tadeusza Słobodzianka, Żywosłowie, Kraków 2021.

Rozczarowanie sezonu

CIEŚLAK Postawa środowiska wobec problemów molestowania i mobbingu. Nazbyt często poważne sprawy były instrumentalizowane dla personalnych i pokoleniowych wojenek.

DOMAGAŁA Repertuar stołecznych teatrów, zwłaszcza tych progresywnych. Myśli się tam o wszystkim, tylko nie o teatrze. Ich włodarzom polecam słowa Petera Brooka z rozmowy z Romanem Pawłowskim: „Najbardziej niebezpieczne było w nim [Stalinie] przekonanie, że teatru można używać do uczenia ludzi. Że człowiek teatru, aktor, dramaturg i reżyser ma wyższość nad innymi. […] Każdy teatr, jeśli jest dobry, staje się polityczny. Należy pokazać dowolną sytuację i wydobywać tkwiące w niej sprzeczności. Dzisiaj europejski teatr polityczny pełen jest sztuk o kapitalistach, terrorystach, światowych bankach, międzynarodowych korporacjach, są one jednak pozbawione wartości, nie ukazują tego, co dzieje się pod powierzchnią zdarzeń. Jeśli tak, jak w Królu Learze odnajdziemy pod powierzchnią pozytywną siłę życia, wtedy powstanie dobry teatr polityczny”.

DREWNIAK Zaznaczam, że to wyłącznie tzw. lekkie rozczarowania, bo spodziewałem się zupełnie innego spektaklu, niż powstał, o co mogę mieć pretensje tylko do siebie: Sen nocy letniej Krzysztofa Garbaczewskiego w Narodowym Starym T.; Imagine Krystiana Lupy w T. Powszechnym w Łodzi i w T. Powszechnym w Warszawie; Wymazywanie Klaudii Hartung-Wójciak w Narodowym Starym T.

FLADER-RZESZOWSKA Mimo dobrego zespołu aktorskiego pewnym rozczarowaniem jest dla mnie Zamek Franza Kafki, reż. Paweł Miśkiewicz, T. Narodowy.

KOPCIŃSKI Imagine Krystiana Lupy, T. Powszechny w Warszawie i T. Powszechny w Łodzi.

KOWALSKI Zamek Franza Kafki w reż. Franciszka Szumińskiego, T. Dramatyczny w Warszawie; Don Juan Moliera w reż. Piotra Kurzawy, T. Polski w Warszawie; Company Stephena Sondheima w reż. Michała Znanieckiego w Warszawskiej Operze Kameralnej; Życie jest snem Pedra Calderóna de la Barca w reż. Pawła Świątka, Teatr IMKA w Warszawie.

KYZIOŁ Sytuacja w TR Warszawa skutkująca odejściem trzydziestu osób oraz decyzja stołecznego Biura Kultury, zgodnie z którą skonfliktowane strony będą musiały współpracować jeszcze przez rok, do wygaśnięcia kontraktu dyrektorów.

SIERADZKI Dwa smutki: że Krystian Lupa wciąż nie wie, iż jest wielki, gdy buduje spektakle z literatury, a nie z miałkich improwizacji, i że tak wiele osób nabiera się na gładkość i pustotę kosmicznie pretensjonalnych mądrości Iwana Wyrypajewa.

SKRZYDELSKI Imagine, reż. Krystian Lupa, koprodukcja T. Powszechnego w Warszawie i T. Powszechnego w Łodzi; Ulisses, reż. Maja Kleczewska, T. Polski w Poznaniu; Czego nie widać, reż. Jan Klata, T. Wybrzeże; wybiórcze traktowanie nadużyć mobbingowo-seksualnych w teatrach; sytuacja w TR Warszawa.

WAKAR Obywatelka Kane w reż. Wiktora Rubina i Marzenia polskie / Les rêves polonais w reż. Jędrzeja Piaskowskiego w Narodowym Starym T. w Krakowie.

ZALEWSKA Krystian Lupa, Imagine, T. Powszechny w Warszawie i T. Powszechny w Łodzi.

Skandal sezonu

CIEŚLAK Wszystkie próby ingerencji w wolność teatrów w Krakowie, w Łodzi, w Kielcach, w Legnicy.

DOMAGAŁA Hipokryzja i świętoszkowatość polskiego teatru. Z każdej strony, z lewa i prawa, i ze środka też. Plus sabat polskiego państwa urządzony wokół Dziadów Mai Kleczewskiej.

DREWNIAK Próba odwołania przez marszałka Kozłowskiego dyrektora T. Słowackiego Krzysztofa Głuchowskiego za premierę Dziadów Mai Kleczewskiej. Wycofanie się prezydenta Legnicy ze współprowadzenia T. Modrzejewskiej. Wyniki konkursów w Warszawie: w T. Dramatycznym, w T. Studio, i unieważnienie konkursu w T. Komedia.

KOPCIŃSKI Trzy konkursy dyrektorskie w Warszawie: w T. Dramatycznym, T. Studio i T. Komedia. Konkurs trzeci został unieważniony, uważam, że dwa pozostałe także powinny zostać odwołane i ogłoszone ponownie.

KOWALSKI Próby odwołania Krzysztofa Głuchowskiego ze stanowiska dyrektora T. Słowackiego w Krakowie i ich związek z inscenizacją Dziadów Mai Kleczewskiej, które nie zostały dostrzeżone w żadnej kategorii werdyktu jurorów opolskiej „Klasyki Żywej”; narastający konflikt między pracownikami a dyrekcją w TR Warszawa; nieporozumienia wokół dyrekcji Macieja Kowalewskiego w T. Komedia w Warszawie i konieczność ogłoszenia nowego konkursu.

KYZIOŁ Decyzja prezydenta Legnicy Tadeusza Krzakowskiego o wycofaniu się przez miasto ze współfinansowania T. im. Heleny Modrzejewskiej – instytucji będącej kulturalną wizytówką Legnicy, także w skali kraju.

SIERADZKI Głupota politycznych cenzorów, domorosłych inkwizytorów i pożal się Boże wychowawców młodzieży.

SKRZYDELSKI Robienie teatru oraz jego ocenianie w kontekstach wyłącznie ideologicznych i doraźnych. W okolicznościach w miarę normalnych pokazywanie Gustawa-Konrada jako kobiety z protestów, po części jako Janiny Ochojskiej, z zamianą końcówek męskich na żeńskie w Dziadach Mickiewicza, wywołałoby tylko uśmiech politowania. Ale czy to skandal? Chyba nie. Raczej kabaret sezonu (łącznie z nadaktywnością twitterową kurator Barbary Nowak).

WAKAR Tak zwana procedura odwołania Krzysztofa Głuchowskiego z funkcji dyrektora T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

ZALEWSKA Odegrały tę rolę Dziady w reż. Mai Kleczewskiej. Reżyserka postanowiła rozliczyć się z politycznymi przeciwnikami, używając do tego arcydramatu. Wolno jej i wolno dyrektorowi, choć wizja to zbyt prosta. Nawet w skompromitowanym Kościele znajdzie się jeden sprawiedliwy na niższym stanowisku, jak nie przymierzając ks. Piotr, a porównywanie protestów kobiet z rzeczywistym narażaniem życia – daje skutek odwrotny od zamierzonego. Ale Salon warszawski rodem z TVP powinien koniecznie obejrzeć prezes Kurski.

część II

Oceniają:

Justyna Czarnota (pedagożka teatralna, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego)

Dominik Gac (teatralny.pl, „Teatr”)

Szymon Kazimierczak („Teatr”)

Dorota Kozińska (krytyczka operowa, stała współpracowniczka „Teatru”)

Anna Królica (kryczka tańca, Sekcja Tańca i Baletu ZASP)

Jacek Marczyński (krytyk operowy, „Rzeczpospolita”)

Alicja Müller (krytyczka teatru tańca, Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych UJ)

Piotr Sobierski (krytyk muzyczny Programu 2 Polskiego Radia)

Karol Suszczyński („Teatr Lalek”, „Teatr”)

oraz niektórzy krytycy z pierwszej części ankiety

KATEGORIE

1. Najlepsze przedstawienie dla dzieci/młodzieży

2. Najlepsze przedstawienie teatru lalkowego

3. Najlepsze przedstawienie teatru muzycznego

4. Najlepszy spektakl taneczny

5. Najlepsze przedstawienie offowe

Najlepsze przedstawienie dla dzieci/młodzieży

JUSTYNA CZARNOTA W tym sezonie najbardziej moją uwagę zwrócili Wykluczeńcy Analog Collective. Twórcy i twórczynie korzystali z wypowiedzi dzieci dotyczących osób wykluczonych. Nie ze wszystkim, co usłyszeli, zgadzali się, co udało im się oddać w konstrukcji spektaklu. Krytyczne odnoszenie się do pozyskiwanego materiału wydaje się wartościowym gestem na polu teatru i wzbogaca dyskusję o partycypacji dzieci w sztuce o nowy głos.

DREWNIAK Arianie, reż. Beniamin Bukowski, Narodowy Stary T. w Krakowie.

FLADER-RZESZOWSKA Spośród spektakli, które widziałam, doceniam Królestwa Marty Stańczyk, reż. Justyna Sobczyk, T. Guliwer w Warszawie i Teatr 21 oraz Pączek i Pompon wracają do domu Marii Wojtyszko i Jakuba Krofty, reż. Maria Wojtyszko i Jakub Krofta, T. Guliwer w Warszawie.

SZYMON KAZIMIERCZAK Większość spektakli dla dzieci i młodzieży, które widziałem w minionym sezonie, to starsze premiery, ale z nowości chciałbym wyróżnić spektakl Królestwa w reż. Justyny Sobczyk, zrealizowany w warszawskim Guliwerze na podstawie tekstu Marty Stańczyk, aktorki Teatru 21. Oglądałem go w pierwszych tygodniach po wybuchu wojny w Ukrainie i odebrałem jako niezwykle kojącą i bezinteresowną podróż w świat piękna i łagodności.

KOWALSKA Benjamin Renner, Wielki Zły Lis, reż. Agata Kucińska, T. Lalek Arlekin w Łodzi.

SIERADZKI Biruta i tajemnica rzeki Katarzyny Matwiejczuk i Przemysława Jaszczaka, T. „Maska”, Rzeszów; Sam, czyli przygotowanie do życia w rodzinie Marii Wojtyszko i Ewy Piotrowskiej, T. Lalki i Aktora, Łomża; 1980-Ty Andrzeja Ozgi i Jana Tomaszewicza, T. im. Juliusza Osterwy, Gorzów Wielkopolski; 1981. Stan wojenny Wojciecha Farugi, T. Ochoty, Warszawa.

Najlepsze przedstawienie teatru lalkowego

DREWNIAK Balladyna Juliusza Słowackiego w reż. Konrada Dworakowskiego z Opolskiego T. Lalki i Aktora.

KOWALSKA Franz Kafka, Proces, reż. Konrad Dworakowski, T. Lalek Banialuka w Bielsku-Białej.

KOWALSKI Królestwa Marty Stańczyk w reż. Justyny Sobczyk, T. Guliwer w Warszawie i Teatr 21.

KYZIOŁ Przemiany, reż. Michał Borczuch, T. Studio w Warszawie, T. Polski w Bydgoszczy, T. Łaźnia Nowa w Krakowie; Królestwa, reż. Justyna Sobczyk, T. Guliwer w Warszawie i Teatr 21.

SIERADZKI Pomiłość Artura Pałygi i Agaty Kucińskiej, AST, filia we Wrocławiu – żywy plan, ale dużo świetnych etiud z przedmiotami; Bajki malutkie Maliny Prześlugi i Marioli Ryl-Krystianowskiej, T. Animacji, Poznań.

KAROL SUSZCZYŃSKI Najciekawsze zjawiska minionego sezonu w teatrze lalek wychodzą daleko poza lalkowe sceny, choć od tych ostatnich należy zacząć. Najlepszą premierą była Balladyna w reż. Konrada Dworakowskiego ze scenografią Mariki Wojciechowskiej (Opolski T. Lalki i Aktora). To spektakl balansujący pomiędzy teatrem aktorskim a teatrem plastycznym, ze wspaniałymi kreacjami opolskiego zespołu. Niezwykle wartościowa była też Międzynarodowa Konferencja Naukowa LALKA NOVA zorganizowana przez AST we Wrocławiu, poszerzająca horyzonty badań przede wszystkim o środowisko wirtualne oraz o nowe media, które od jakiegoś czasu stały się ważnym elementem lalkarskiej ekspresji. W końcu książka Marzenny Wiśniewskiej Archipelag indywidualności. Solowe teatry performerów współdziałających z materią. To publikacja, która po raz pierwszy w Polsce tak bogato wykorzystuje narzędzia badawcze performatyki i nowego materializmu do analizy zjawisk i osiągnięć artystycznych lalkarzy tworzących swoje autorskie światy.

Najlepsze przedstawienie teatru muzycznego

DREWNIAK Kora. Boska Katarzyny Chlebny w T. Nowym Proxima w Krakowie; Alfabet rocka. Ozzy Osbourne i jego jebacadło, reż. Piotr Sieklucki, T. Nowy Proxima w Krakowie.

KOWALSKA Ludwig van Beethoven, Fidelio, reż. Michael Sturm, Opera Bałtycka w Gdańsku.

KOWALSKI Piplaja w reż. Joanny Drozdy, T. Syrena w Warszawie; L’incoronazione di Poppea Claudia Monteverdiego w reż. Natalii Babińskiej, Polska Opera Królewska w Warszawie; Little Shop of Horrors Howarda Ashmana w reż. Antoniusza Dietziusa, T. Muzyczny Proscenium na Scenie Relax w Warszawie.

DOROTA KOZIŃSKA Coraz trudniej oceniać mijające sezony operowe w Polsce. Teatry pogrążają się w marazmie i nie chcą reagować na otaczającą nas rzeczywistość. Cokolwiek dzieje się tylko w Operze Wrocławskiej, nie jest to jednak wzór do naśladowania. Nie dość, że dyrekcja realizuje kolejne przedsięwzięcia z pominięciem norm prawnych, fiskalnych i zwykłej ludzkiej przyzwoitości, to jeszcze utwierdza model drobnomieszczańskiej opery „na bogato”, zwalniający odbiorców z uciążliwego nakazu myślenia. Na przekór wszystkiemu wskażę więc inscenizację z ważkich powodów nieudaną: Cyganerię w reż. Barbary Wysockiej, spektakl, który uznałam za znak, że coś się w teatrze popsuło, a zarazem rozpaczliwy apel, żeby czym prędzej to naprawić.

KYZIOŁ Piplaja, reż. Joanna Drozda, T. Syrena w Warszawie; Bulwar Zachodzącego Słońca, reż. Jacek Mikołajczyk, Opera Nova w Bydgoszczy.

JACEK MARCZYŃSKI Sezon był skromny, bo teatry muzyczne wymagające długofalowego planowania powoli podnosiły się po pandemii. Zdecydowanie wyróżnił się Król Roger Opery na Zamku w Szczecinie. Reżyser Rafał Matusz odczytał utwór Karola Szymanowskiego poprzez Gombrowicza przekłuwającego balon formy krępującej zachowania jednostki i regulującej relacje społeczne. Pokazał spętany formą świat Rogera, zatem pojawienie się Pasterza było jak wtargnięcie Pijaka w Ślubie. Nie wiem, czy według redakcji w kategorii „teatr muzyczny” mieszczą się też przedstawienia baletowe, ale za absolutne wydarzenie trzeba uznać Draculę Polskiego Baletu Narodowego. Jeden z najsłynniejszych tematów kultury masowej Krzysztof Pastor w sposób dramaturgicznie ciekawy i widowiskowy przełożył na język klasycznego baletu i tańca nowoczesnego, znakomicie wykorzystawszy muzykę Wojciecha Kilara.

SIERADZKI Kombinat Wojciecha Kościelniaka, T. Muzyczny, Poznań.

PIOTR SOBIERSKI Najmocniejszy punkt sezonu stanowi Bulwar Zachodzącego Słońca w reż. Jacka Mikołajczyka w Operze Nova w Bydgoszczy. Inscenizacja pełna rozmachu, dbałości o szczegół, umiejętnie wykorzystująca potencjał techniczny bydgoskiej sceny. Popisową kreację Normy Desmond stworzyła w tym spektaklu Jolanta Litwin-Sarzyńska. Po stronie niespodzianek in minus należy zapisać musicale Company w reż. Michała Znanieckiego w Warszawskiej Operze Kameralnej oraz Mistrz i Małgorzata w reż. Janusza Józefowicza w T. Muzycznym w Gdyni. Obie realizacje to przykład braku pokory wobec teatru, artystów i widzów.

Najlepszy spektakl taneczny

DREWNIAK Romeos & Julias unplagued. Traumstadt, Polski T. Tańca/Bodytalk Münster; Przestrzeń. Krótka historia baniek mydlanych, T. Fizyczny Komorebi z Katowic.

DOMINIK GAC Przestrzenie_KOBRO, Stowarzyszenie Sztuka Nowa, reż. Dawid Żakowski, choreogr. Jana Ryšlavá, Agnieszka Kryst, Martin Talaga, Kat Rampackova. Kolejny rozdział konsekwentnie prowadzonych poszukiwań w obszarze łączącym dyscyplinę teatru tańca z otwartością i inkluzywnością performansu.

KOWALSKA Larva. Koncert ciała, koncepcja, choreografia, wykonanie Marta Ziółek, Komuna Warszawa.

KOWALSKI SM. Masochistyczne obrazy ojciec – syn, choreogr. Tobiasz Sebastian Berg, Kielecki T. Tańca; Dracula wg Brama Stokera w choreogr. i reż. Krzysztofa Pastora w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie.

ANNA KRÓLICA Chciałabym zwrócić uwagę na Ilonę Gumowską jako wyróżniającą się performerkę oraz współautorkę choreografii do spektaklu One hundred falls (choreografia: Gumowska/Mędrzycki), a także podkreślić jej niezwykłą precyzję w działaniu oraz stworzenie na scenie konstruktu „poetyckiego ciała”. Drugą artystką coraz wyraźniej zaznaczającą swoją obecność na polskiej scenie tańca i własny język choreograficzny jest Marta Wołowiec, poszukująca w ruchu i niuansach pomiędzy małymi gestami, transowym działaniem i choreografią. Intrygująca zarówno w autorskich kreacjach, jak i wykonawczych partiach w spektaklach innych choreografów. Wydarzeniem tanecznym był na pewno spektakl Kuliści w choreografii Weroniki Pelczyńskiej i wspierającej jej dramaturgicznie Patrycji Kowańskiej, zasługujący na uwagę za próbę odwrócenia perspektywy postrzegania otaczającej nas rzeczywistości i stworzenie nowego języka.

ALICJA MÜLLER W tym sezonie chciałabym wyróżnić spektakl Goździk w pustej muszli Aleksandry Bożek-Muszyńskiej i Piotra Skalskiego za poetycką opowieść o dojrzałych podmiotach miłosnych, w której „kocham” mówią nie tylko serca, ale też płuca oraz wątroby; ruch zaś, tak czuły i uważny, a jednocześnie figlarny i burzliwy, namiętny i luzacki, nie ucieleśnia patosu wielkich gestów, lecz pragnienie poznania – zarówno siebie, jak i Innego, także tego, który, choć bliski, bywa utrapieniem, nieznośnym jak popsute radio.

Najlepsze przedstawienie offowe

DREWNIAK T. Pieśń Kozła, Andronikus-Synekdocha, reż. Grzegorz Bral; T. Biuro Podróży, Eurydyka, reż. Paweł Szkotak; T. Kąt, Tańce w Ballybeg, reż. Paweł Sroka.

GAC Last Minute, T. Naumiony w Ornontowicach, reż. Iwona Woźniak. Międzypokoleniowy zespół w lokalnej historii o uniwersalnym wymiarze. Znakomity przykład sztuki pozostającej w bliskim kontakcie z miejscem, w którym powstaje i ludźmi, którzy ją tworzą.

KOWALSKA Witold Wandurski, Śmierć na gruszy, reż. Łukasz Kos, T. Chorea, Fabryka Sztuki w Łodzi; Faktoria przyjemności, reż. Agata Biziuk, Mikro Teatr; Bezbrzeża, Grupa Coincidentia, reż. Robert Drobniuch.

SIERADZKI Nowe szaty królowej Katarzyny Hory, T. im. Stefana Batorego, Chorzów.