Noty o książkach
Leśmian-dramaturg odkrywany jest stopniowo. Za życia nie wystawił ani nie opublikował żadnej sztuki. Do tej pory czytelnik i widz teatralny mogli zapoznać się z poematami dramatycznymi: Dziejbą leśną i Zdziczeniem obyczajów pośmiertnych, a także dwoma wersjami „baśni mimicznej” Pierrot i Kolombina, Skrzypek Opętany.
Rękopisy trzech ostatnich tekstów trafiły do Harry Ransom Center w Austin w Teksasie. Stamtąd pochodzą także, wydane właśnie, opowiadanie Satyr i Nimfa oraz III i ostatni akt Bajki o złotym grzebyku.
O ile w poematach i „baśni mimicznej” poeta poszukiwał nowych teatralnych form wyrazu, o tyle podpisana pseudonimem „Jan Łubin” Bajka... to farsa pełna erotycznych podtekstów, gonitw i elementów fantastycznych. Napisana prawdopodobnie dla Teatru Nowości około 1913 roku, była próbą zaistnienia Leśmiana w świadomości przeciętnych, szukających rozrywki widzów. Choć z drugiej strony pobrzmiewają w niej echa wyreżyserowanej przez Leśmiana w 1911 roku sztuki Christopha D. Grabbego Żart, satyra, ironia i głębsze znaczenie, w której nie tylko zastosował swój postulat „stylizacji” w teatrze, ale też pod warstwą farsowych gierek próbował przemycić tytułowe „głębsze znaczenie”.
Pachocki i Truszkowski dołożyli wszelkich starań, by teksty Leśmiana czytelnik mógł poznać w takim kształcie, jak się zachowały – zamieszczono informacje o wszystkich skreśleniach, notatkach, świadectwach pracy autora (i jeszcze innej osoby) nad tekstem. Edytorzy zatem zrobili co swoje, czas, by nad Bajką... pochylili się badacze Leśmiana i teatrolodzy. Tym bardziej że autor Sadu rozstajnego jest ważnym, choć chyba wciąż mało docenianym, ogniwem tradycji polskiego teatru.
autor Bolesław Leśmian
tytuł Satyr i Nimfa. Bajka o złotym grzebyku
opracowanie i posłowie Dariusz Pachocki, Artur Truszkowski
wydawnictwo Wydawnictwo KUL
miejsce i rok Lublin 2011
