Na finał sezonu
Sezon teatralny dobiega końca w minorowej atmosferze.
Najlepszy, najlepsza, najlepsi w sezonie 2024/2025
Wybór krytyczek i krytyków.
Najlepsze spektakle sezonu. 1–5
Pierwsza piątka!
Najlepsze spektakle sezonu. 6-15
Druga część rankingu.
Najlepsze spektakle sezonu. 16-25
Pierwsza część rankingu.
Szkiełko, nie serce
Nie ma w polskim teatrze twórcy, który tak konsekwentnie propagowałby zaufanie do empirii i wiedzy. W żarliwych krucjatach Mateusza Pakuły przeciwko foliarzom, płaskoziemcom i denialistom klimatycznym wyczuwa się lęk przed chaosem, w jaki może osunąć się świat opanowany przez samozwańcze autorytety i pleniące się bujnie teorie spiskowe.
Projektariuszka
Marta Szypulska komponuje stroje. Odważnie operuje kolorami i materiałami, zestawia ze sobą nieoczywiste elementy. Tworzy „performatywną modę” i „performatywną scenografię”. Swoją markę zbudowała w niecałe sześć lat.
Opera z kolumnadą
W Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w końcu pojawia się nadzieja na zmianę. Bo już wiadomo, że nowy dyrektor naczelny Boris Kudlička nie zamierza dzielić odpowiedzialności za profil instytucji z dotychczasowym dyrektorem artystycznym Mariuszem Trelińskim.
Nic się nie zmieniło
W 2017 roku nie uwierzyłabym, że w 2025 roku wciąż będziemy musiały walczyć o te same sprawy. Przestaję się dziwić, że siła teatru politycznego w Polsce malała z roku na rok po premierze Klątwy – pisze dramaturżka spektaklu Olivera Frljicia.
Pomnik niezgody
Może zbyt długo łudziliśmy się, że to sztuka dokona za nas realnej zmiany – zamiast widzieć w niej narzędzie diagnozy, czasem wręcz profetycznej. Frljić postawił trafną diagnozę, lecz rzeczywistość nie tylko jej nie przyjęła – odpowiedziała kontratakiem.
Bezpłodna ziemia
Tamta strona nie jest tak głupia, jak „nasza” strona o niej myśli. Prawicowe media po Klątwie nie chcą już napędzać lewicowej sztuce zainteresowania.
Frljić i niemoc liberałów
Reżyser Klątwy zadał lewicowo-liberalnej publiczności Teatru Powszechnego mocne pytanie: co z wami jest nie tak, że dopuściliście populistyczną prawicę do władzy, otwierając drogę do faszyzacji kraju?
Nie mamy żadnych kart
– Obawiam się, że wojna jest nieunikniona. Ta nagromadzona agresja musi jakoś wybuchnąć – Agnieszka Holland opowiada o polityce i swoich dwóch klasycznych filmach: Kobiecie samotnej i Europie, Europie, które właśnie zostały przełożone na język teatru.
Ja tylko opisuję
Dwa spektakle o doświadczeniu wojny i migracji. Niby różne, a w istocie podobne – bo w opisie drastycznych zdarzeń zaskakująco wstrzemięźliwe, unikające wyraźnego stanowiska, idące środkiem drogi.
Ewa Dałkowska: chciała wolności
Była królową, arystokratką języka, artykulacji i tembru. Niepowtarzalnego, jedynego takiego tembru w polskim teatrze i kinie, tembru stuprocentowej świadomości, co się mówi, kiedy oraz po co! – zmarłą 8 czerwca Ewę Dałkowską wspomina Jacek Poniedziałek.
Nowa przestrzeń
– Mam łatwość wchodzenia w sceniczny świat Warlikowskiego. Stanowimy rodzinę, która cały czas walczy – mówiła Ewa Dałkowska na łamach „Teatru”. Przypominamy rozmowę, którą opublikowaliśmy w 2012 roku z okazji przyznania aktorce Nagrody im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę w spektaklu Koniec.
Wyjście z brzucha wieloryba
Ceniona, nagradzana, popularna reżyserka teatralna, która zdecydowała się odejść z teatru. Agnieszka Glińska opowiada o powodach swojej zawodowej wolty i o szukaniu dla siebie miejsca w obszarze terapii i psychologicznej pomocy innym.
Jogolobby
Co czwarta osoba na widowniach teatrów w Polsce ćwiczy jogę. Wśród aktorek i aktorów ten procent jest jeszcze wyższy. Co mają wspólnego joga i teatr? Bardzo wiele.
Pieśni chłopaków polskich
Ma wyczucie tematów ważnych dla młodego pokolenia i świetnie czuje rytm frazy – jak na fana rapu przystało. Jest pierwszym od dawna polskim dramatopisarzem, którego teatry chcą wystawiać. Skąd fenomen Mariusza Gołosza?
Wszystkie wasze duchy
Jaki jest sens i jakie są możliwości teatru proponowanego przez Marcina Wierzchowskiego? Czy odnalazłszy „kolektywną ranę”, twórca może ją uleczyć, czy tylko odsłonić i zajrzeć do środka?
Jaka piękna gównoburza
Karetki pod teatrem odwożące omdlałych widzów. Protesty środowisk katolickich. Ostre przedmioty brutalnie wkłuwane w ciała aktorek. Niemarkowany seks na scenie. Estetyczne uniesienie, wzniosłość i groza, inność i wspólnota. Florentina Holzinger wraca z nowym spektaklem.
Młot na czarownice
Wrocławskie Heksy odzwierciedlają bieżące nastroje społeczne: zwrot konserwatywny, niespełnione lewicowe obietnice, rosnący w siłę faszyzm, wywołane tym wszystkim poczucie beznadziei i bezsilności. Tylko po co dawać im tyle miejsca, nie oferując nic w zamian?
Zmywanie wstydu
Przeciw powielaniu gestów stygmatyzacji; za myśleniem o przyszłości i reparacji; przeciw zamykaniu wirusa w historii, a wraz z nim tych, którzy stali się jego nosicielami – oto strategie nowego pokolenia rodzimych artystów pracujących z doświadczeniem HIV/AIDS.
Girls to the front
Spektakle o sprawach lesbijskich i queerowych realizowane przez kobiety niehetero są w polskim teatrze fenomenem zupełnie świeżym. Dlaczego tak długo musiałyśmy czekać?
Teatr odzyskanego przymierza
Olsztyński Teatr Jaracza podbija festiwale, budzi dyskusje – i nie traci z oczu widza.
Na bogato
Moda na teatralne blockbustery rozlewa się po kraju. Wszędzie chcą mieć swoje 1989.
„Klasyka Żywa”. Czego nie widać
Ten konkurs pokazuje dobitnie, jak żywe jest środowiskowe zapotrzebowanie na uświęconych i oswojonych obrazoburców, dokonujących pozornych przekroczeń w bezpiecznych ramach – o „Klasyce Żywej” pisze członkini komisji artystycznej ostatniej edycji.
Teatr TV: wersja testowa
Teatr Telewizji nie musi być skazany na stylistykę taniego filmu i małego realizmu – udowadnia od roku nowa dyrekcja.
12 x Ukraina
Od kobiecej klasyki po emigracyjny queer – dramaturżka i kuratorka ze Lwowa poleca jedenaście ukraińskich sztuk i jedną powieść, które warto wystawić w Polsce. Ściągawka dla dyrektorów naszych teatrów.
Z Czechowem na wojnie
Co miałoby znaczyć przemilczanie literatury rosyjskiej na naszych scenach? A co znaczy jej użycie?
Teatr katolickiej obietnicy
Jeśli widzieć katolicyzm jako najpopularniejszy w Polsce system pozwalający na przejście przez śmierć i ciemność w nadziei na spotkanie z czymś, co im zaprzecza, to trzeba przyznać, że teatr Leszka Mądzika był takiemu katolicyzmowi bardzo bliski.
Prelekcje paryskie Krzysztofa Rutkowskiego
Na okładce nazwisko Adama Mickiewicza. A co wewnątrz? Nowy projekt Krzysztofa Rutkowskiego to skomplikowana i ryzykowna układanka.
Cała mapa zapaliła się na czerwono
– Wiele jest niezapisanych kartek w tej książce. Nie wiem, czy gdyby dziesięciu reporterów się za to zabrało, wyczerpałoby temat – mówi Iga Dzieciuchowicz, autorka książki Teatr. Rodzina patologiczna.
Cielesne ścieżki empatii
– Ja ze swoją filozofią teatru zawsze w jakiś sposób pasożytowałem na instytucjach – mówi Krystian Lupa.
AGAIN AGAIN AGAIN AGAIN AGAIN…
Jak w teatrze opowiadać historie gwałtu, by uchwycić zarówno jednostkowe doświadczenie, jak i systemowy wymiar tej zbrodni? Jak opowiadając o gwałcie, nie reprodukować przemocy?
Wyparte wróci
– Jestem przekonana, że nie trzeba się retraumatyzować na scenie, żeby robić dobre rzeczy – mówi Natalia Lange.
Szczególny rodzaj ciszy
Miałam wrażenie, że jej aktorstwo przynależy do jakiejś religii, do jakiegoś wyznania sztuki aktorskiej. Miała w sobie coś z kapłanki – Jadwigę Jankowską-Cieślak wspomina Joanna Szczepkowska.
„Bo jeśli to samo zrobi kobieta…”
– Potraficie, zdaje się, zagrać wszystko, jakby nie istniały dla Was bariery obyczajowe – archiwalna rozmowa z Jadwigą Jankowską-Cieślak, Krystyną Jandą i Dorotą Stalińską.
Nie mogę całkiem zniknąć
– Żeby napisać coś do teatru, musiałbym sobie wyczyścić głowę z myślenia fabułami, odłożyć ten rodzaj wyobraźni. Ale jakaś tęsknota we mnie jest – mówi Paweł Demirski.
Reset Demirskiego
Nowy projekt Demirskiego to filmowe selfie na tle środowiska artystów, którzy – podobnie jak twórca serialu – osiągnęli status klasy średniej.
Teatr, lewica, kłopot
Co zostanie z teatru, który chciał się wtrącać?
Organizacji! Dyscypliny!
Co polski teatr powinien zapamiętać z losów rewolucji 1905 roku?
Brokatowe łzy, różowe trumny
Polski teatr przeżywa zwrot młodzieżowy. Osób nastoletnich widać coraz więcej – i na scenie, i na widowni. Czy są traktowane dostatecznie podmiotowo? Bez paternalizmu albo nadmiarowej troski?
Polski teatr terapii
Twórcy teatru terapeutycznego poprzestają na opowiadaniu historii. W bezpiecznych ramach świata przedstawionego mieszczą się oczywiście przemiany (wynikające z procesów terapeutycznych), ale dotyczą one wyłącznie bohaterów.
Swinarski w dwóch osobach
Z upływem czasu od śmierci Swinarskiego jego widmowe życie staje się coraz bardziej dziwaczne. Ale z praktyki reżysera można brać konkretne inspiracje – co pokazuje książka Beaty Guczalskiej Konrad Swinarski. Biografia ukryta.
Możliwość uczty
Teksty Pawła Soszyńskiego oferują oldskulowe przyjemności: oto krytyka teatralna oparta na swobodzie w wyrażaniu osobistego przeżycia, posługiwaniu się metaforą i stosowaniu chwilami rozpasanego, zdobnego – ale jakże własnego – języka.
Toczy się, toczy i toczy
Seks, hajs i głód w krakowskim Narodowym Starym Teatrze to spektakl mistrzowski, ale i bardzo przygnębiający.
Dizajnerka dźwięku
Laguna w TR Warszawa intryguje swoją postklubową, posthorrorową audiosferą. Jej autorka Justyna Stasiowska nie pierwszy raz dowodzi, że we współczesnym teatrze warto nie tylko patrzeć, ale i słuchać.